Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Ә.А.Смайловқа
ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ
Құрметті Әлихан Асханұлы !2022 жылғы 5 маусымда өткен жалпыхалықтық референдумда қазақстандықтар Конституцияның Қазақстан халқының жер қойнауы мен олардың байлығына меншік құқығы туралы жаңа тармағын қолдады. Үкіметтің ендігі маңызды міндеті – осы тармақты нақты мазмұнмен толықтыру.
Ұлттық байлықтан түсетін ұлттық табысты әділ бөлудің нақты тетіктерінің бірі елдің өнеркәсіптік дамуына да, сондай-ақ өңірлердің инженерлік және әлеуметтік инфрақұрылымына да жер қойнауын пайдалану секторынан қайтарымды арттыру болып табылады.
Бірінші кезекте, бұл өнеркәсіптік моноқалалар мен кенттерде іске асырылуы тиіс. Дәл осы жерде елдің экономикалық негізі өндіріледі, балқытылады, қайта өңделеді және сыналады.
Жаңа Қазақстанда қаймақты шетелдік немесе отандық жер қойнауын пайдаланушы алып, жер қойнауын пайдаланып, шетелге пайда шығарып, шығынды халық пен мемлекеттік бюджетке жүктеу құпталмайды.
Біздің фракцияның депутаттық сауалы депутаттардың Қарағанды облысының Шахтинск қаласына барып, В. И. Ленин атындағы шахтаның еңбек ұжымымен және қала тұрғындарымен кездескеннен кейінгі нәтиже бойынша дайындалды.
«Қорғау» көміршілер мен шахтерлер кәсіподағының өтінішінде көрсетілгендей, Ленин атындағы шахтаның одан әрі жұмыс істеуіне қатысты шұғыл шешім қабылдау қажет.
Көмір өндіру 5-6 жылдан кейін тоқтатылуы мүмкін. Жұмыссыздық қаупі 1400 адамнан тұратын командаға қауіп төндіріп тұр. Іс жүзінде 1400 отбасы жалақы мен өмір сүру қаражатынсыз қалуы ғажап емес.
Бүгінгі күні шахта болат құю Кокс химия өндірісінде пайдаланылатын Д6 қабаты бойынша КЖ (кокстелетін майлы) маркалы көмір өндіреді. Кәсіпорын жылына миллион тоннадан астам көмір шығарады.
Өндіріс процесі мынадай: бір тазалау кенжары (лава) көмір өндіру бойынша жұмыс істеп жатқанда, дайындық жұмыстары учаскесінің бригадалары (ОӨЖ) жаңа қазбалардан өтеді (болашақ тазарту кенжарларына арналған жерасты тоннельдері).
Процесс үздіксіз жүреді. Егер жоспарланған мерзімде жаңа тазарту қондырғысы дайын болмаса, онда шахта іркілістің салдарынан өзінің тікелей мақсатын – таудағы көмірді өндіруді және шығаруды тоқтатады.
Даму перспективалары туралы мәселе шахта ұжымы мен «Арселор Миттал Теміртау» компаниясының көмір департаменті әкімшілігінің алдына бірнеше рет қойылды. Жауап ретінде оларға 20 жылдық кезеңге арналған даму жоспары таныстырылды, бірақ іс жүзінде нақты перспективалар тек 2024 жылға дейін ұсынылды.
Қазіргі уақытта Д6 қабаты бойынша шахтада бірнеше кенжар қалды. Тұрақты жұмысты жалғастыру үшін D1 қабатында көмір өндіруге арналған дайындық жұмыстарын жүргізу қажет. Ол үшін 15 шақырымнан астам тау-кен қазбаларынан өту керек. Жұмыс басталды, 3 шақырым жүріп өтті, бірақ шамамен үш жыл бұрын D1 қабатындағы жұмыс тоқтатылды.
Шахтада бұрын перспективалы Д1 қабатын дайындаумен және Д6 қабатындағы жұмыспен айналысатын 8 ұңғыма бригада болғанын ескеру қажет.
8 бригада үшін Д1 қабатын дайындаудың есептік мерзімі 6 жылдан асады. Қазіргі уақытта шахтада тек тазартумен, дайындаумен айналысатын 5 ұңғыма бригадасы жұмыс істейді.
Шахтерлердің пікірінше, егер шұғыл шара қолданылмаса, онда шахтаны «Тентек» және «Абай» шахталарының тағдыры күтіп тұр. Онда өндіріс дайындалмаған, шахта ұжымы дайындалған тазарту кенжарларынсыз қалды. Қазіргі уақытта көмір өндірілмейді. Кеңес Одағы кезінде бұл қылмыс болып саналар еді. Сол кезде қазақстандық тау-кен инженерлік мектебі әлемдегі ең мықтылардың бірі болды.
Жағдай әлеуметтік шиеленістің өсуіне түрткі болады және тез арада шешуді қажет етеді.
Шахтинск тұрғындары мен кеншілерді толғандыратын екінші маңызды әрі өзекті мәселе ¬– В. Ленин атындағы шахтаның маңында орналасқан «Ақжарық Көмір» ЖШС көмір карьерін жабу және облыстық маңызы бар Шахтинск-Есенгелді автокөлік жолын қалпына келтіру.
Шахтаның кәсіподақ комитеті мен қала тұрғындарының мәліметінше, карьердің орнында тұрмыстық қоқыс полигонын салу жобасы қаралуда, бұл мүлдем қолайсыз және қаланың экологиясы мен тұрғындардың денсаулығына қауіп төндіреді. Карьердің шаңы қалаға ұшады.
Барлығымыз Қарағандының желі қандай екенін білеміз! Полигон салынса, қоқыс желмен тікелей қалаға ұшып келеді. Атап көрсетерлігі, тұрғындарда карьердің алдағы тағдыры туралы нақты ақпарат та жоқ.
Бұдан басқа, карьердің Шахтинск-Есенгелді облыстық маңызы бар тас жолына жақын орналасуына байланысты оны әзірлеу басталғаннан кейін жол төсемінің астындағы топырақ шөгіп, асфальт жамылғысында жыралар пайда болды. Салдарынан карьермен шектесетін ұзындығы екі шақырымнан астам учаске апаттық жағдайда жабылды.
Шахтерлер бірнеше рет шағымданғаннан кейін, В.Ленин атындағы шахтаға апаратын ескі грейдер бойымен карьердің айналасына айналма жол салынды. Грейдерге асфальт төселді, алайда оның сапасы сын көтермейді.
Бүгінгі таңда ауыр жүк көліктері мен автобустар жұмысшылардың шахтаға және қалаға тәулік бойы тасымалдануын қамтамасыз етеді. Жүргізушілер үнемі жол төсемінің сапасына шағымданады. Айналма жол бойында реттелмейтін 2 теміржол өткелі бар. Ол қосымша қауіп төндіреді.
2022 жылғы 23 тамызда Ленин атындағы шахта мен «Қазақстан» шахтасының өкілдері «Ақжарық Көмір» ЖШС өкілдері және жол төсемін қалпына келтірумен айналысатын мердігерлермен кездесті.
Кездесу барысында қазіргі уақытта оларда карьерді қалпына келтіру бойынша жұмысты жүргізу паспорты, сондай-ақ жол төсемін қалпына келтіруге арналған техникалық жоба жоқ екені анықталды. Іс жүзінде жергілікті деңгейде мәселе шешілмейді. Олар республикалық деңгейде де шешілмейді. Үкімет Қарағанды көмір бассейнінің шахталарында өндірудің дамуы мен келешегін бақылай алмай отыр. Қазақстан Халық партиясының фракциясы ҚР Үкіметі:
«Арселор Миталл Теміртау» компаниясынан Ленин атындағы шахтадан Д1 қыртысын өндіруге дайындық жұмыстарын бастауды талап етуге;
Қоры бар, бірақ өндіру көлемін сақтау үшін тиісті дайындық жұмысы жүргізілмейтін, кәсіпорындардың перспективалары мен дамуы бойынша жоспары жоқ немесе формальды түрде дайындалған жер қойнауын пайдалану кәсіпорындарына бақылауды күшейту және тексеруге;
Шахтинск қаласының маңындағы көмір карьерінің орнына қоқыс полигонын салуға тыйым салуға;
Іргелес аумақты қоса алғанда, карьердің меншік иелерін қалпына келтіру мәселесін шешуге;
5.Облыстық маңызы бар Шахтинск - Есенгелді тас жолының учаскесін қалпына келтіруге;
В. И. Ленин атындағы шахтаға апаратын айналма жолды дұрыстауға тиіс деп санайды.
«Қазақстан Халық партиясы» фракциясының депутаттары:
21.09. 2022 ж. жарияланды